(Αναδημοσιευση με μεταφραση του Σιμου Δαλκυριαδη απο: Fundación CANNA “Childhood refractory epilepsy and cannabis” https://www.fundacion-canna.es/en/childhoodrefractory-epilepsy-and-cannabis, By Mariano Garcia de Palau) Ο ορος “ανθεκτικη επιληψια” χρησιμοποιειται για την περιγραφη περιπτωσεις οπου οι επιληπτικες κρισεις ειναι τοσο συχνες που περιοριζουν την ικανοτητα του ασθενους να ζησει μια πληρη ζωη οπως θα το ηθελε και συμφωνα με την ψυχικη και σωματικη του ικανοτητα η οταν η αντισπασμωδικη θεραπεια δεν ελεγχει την κριση η οταν οι παρενεργειες περιοριζουν την φυσιολογικη αναπτυξη του ατομου. Αξιζει να προβληματιστουμε για αυτον τον ορισμο για μια στιγμη. Η ανθεκτικη επιληψια μπορει να ειναι πολυ περιοριστικη τοσο για τον ασθενη οσο και για το περιβαλλον του σπιτιου, ειδικα στα παιδια. Σε ορισμενες περιπτωσεις, οι γονεις αντιμετωπιζουν ενα αβεβαιο μελλον και με μικρη προοδο για τα παιδια τους. Αναλογα με τον τυπο της επιληψιας, οι πρωτες κρισεις τεινουν να εμφανιζονται μεταξυ του πρωτου και του πεμπτου ετους ζωης. Τα παιδια μπορει να εχουν μεταξυ μιας κρισης την εβδομαδα, στην πιο ηπια περιπτωση, και σε 30, 50, 70 η ακομα περισσοτερες κρισεις την ημερα σε πολλες περιπτωσεις. Οι επιληπτικες κρισεις μπορει να εμφανιστουν ανα πασα στιγμη η μπορει να ακολουθουν ενα προτυπο (για παραδειγμα, οταν ο ασθενης κοιμαται η χαλαρωνει η μολις ξυπναει). Σε πολλες περιπτωσεις, οι ασθενεις εξαρτωνται ολο το εικοσιτετραωρο και εχουν γνωστικα και ψυχοκινητικα προβληματα, που κυμαινονται απο ηπια εως σοβαρα, τα οποια μπορουν να περιορισουν μονιμα την ικανοτητα εκμαθησης η την κινητικοτητα τους. Ορισμενοι ασθενεις χρειαζονται ακομη και μια αναπηρικη πολυθρονα για να μετακινηθουν η οταν ειναι ξυπνητοι. Δεν εχουν συχνα λεκτικη επαφη και δεν μπορουν να εκφρασουν αυτο που αισθανονται. Στις περισσοτερες
περιπτωσεις η αναπτυξη τους περιοριζεται επισης. Σε αυτες τις ηλικιες, θα πρεπει να αλληλεπιδρουν με το περιβαλλον τους και να αναπτυσσουν τις δεξιοτητες που θα χρειαστουν στο μελλον, αλλα η ανθεκτικη επιληψια αποτελει τεραστιο προβλημα για την κανονικη αναπτυξη του ασθενους. Η επιληψια ειναι μια νευρολογικη διαταραχη που εκδηλωνεται ως αποτελεσμα αλλαγης της δραστηριοτητας νευρωνων σε καποια περιοχη του εγκεφαλου. Αυτη η νευρωνικη υπερευαισθησια μπορει να μεταδοθει απο μια αρχικη εστιαση σε διαφορετικες περιοχες του εγκεφαλου. Τοτε συμβαινουν οι επιληπτικες κρισεις η οι κρισεις. Αυτες μπορει να εχουν πολλες μορφες, αναλογα με τον συγκεκριμενο τυπο επιληψιας. Η επιληψια εχει πολλα αιτια. Μπορει να εμφανιστει μετα απο τραυματισμο της κεφαλης, μηνιγγιτιδα, προβληματα κατα τη γεννηση, μεταβολικη αλλοιωση, κλπ. Αλλα ειδη επιληψιας ειναι γενετικης η αγνωστης προελευσης. Αυτες ονομαζονται ιδιοπαθεις επιληψιες. Η επιληπτικη κριση και η ιδια η ασθενεια προκαλουν πολλα γνωστικα και ψυχολογικα προβληματα. Υπαρχει παντα καποιος βαθμος νευρωνικου θανατου μετα απο καθε κριση και αυτο καθοριζει τη βραχυπροθεσμη και μεσοπροθεσμη προγνωση. Τα αντιεπιληπτικα φαρμακα δεν ειναι παντα αποτελεσματικα στην εξαλειψη η τη μειωση των κρισεων. Χρησιμοποιουνται ειτε μεμονωμενα ειτε σε συνδυασμο. Στην τελευταια περιπτωση, αλληλεπιδρασεις μπορει να προκληθουν μεταξυ των φαρμακευτικων προϊοντων, περιπλεκοντας ετσι τη
χρηση τους. Υπαρχει επισης μια σειρα πολυ συχνων ανεπιθυμητων παρενεργειων, οπως: κουραση, αυξηση βαρους, γαστρεντερικες διαταραχες, υπνηλια, τοξικη ηπατιτιδα, υπεραμμωνιαση (δηλητηριαση απο αμμωνια), δερματικα εξανθηματα, εγκεφαλοπαθειες, αυξηση των συμπτωματων, αλλαγες συμπεριφορας, φτωχη αποδοση στο σχολειο, ιλιγγος, απωλεια οπτικου πεδιου, κλπ.
Συνεπως, οι ασθενεις που πασχουν απο συχνες κρισεις επιληψιαςαντιμετωπιζουν μερικα πολυ περιπλοκα ζητηματα οσον αφορα τη χρηση αντιεπιληπτικων φαρμακων και τις δευτερογενεις επιδρασεις που μπορει να προκυψουν κατα τη διαρκεια της θεραπειας, οι οποιες μπορει σε ορισμενες περιπτωσεις να απαιτουν νοσηλεια. Ορισμενα κανναβινοειδη ρυθμιζουν τη δραστηριοτητα των νευρωνων, μειωνοντας την υπερ-ευαισθητοανταποκριση που παρατηρειται σε ασθενεις με επιληψια. Ειναι σημαντικο να σημειωθει οτι κατα τη διαρκεια και μετα απο επιληπτικες κρισεις, εντοπιζονται πολλες ελευθερες ριζες και φλεγμονωδεις εστιες οι οποιες ειναι σε μεγαλο βαθμο υπευθυνες για την εγκεφαλικη βλαβη. Τα κανναβινοειδη οπως η CBD και η THC ειναι αποτελεσματικα σε καταστασεις νευροφλεγμονης και συμβαλλουν στη μειωση του οξειδωτικου στρες. Επομενως, εχουν ενα νευροπροστατευτικο, καθως και ενα αντιεπιληπτικο, αποτελεσμα. Σε πολλες περιπτωσεις, ειναι απαραιτητο να συμπεριληφθει καποια ποσοτητα THC στο μειγμα, προκειμενου να ολοκληρωθει το αποτελεσμα της CBD. Οταν χρησιμοποιεις κανναβινοειδη απο φυτικο εκχυλισμα, ειναι σημαντικο να γνωριζεις τη συνθεση του προϊοντος. Αυτο πρεπει να αναλυθει σωστα για να εξακριβωθει η αναλογια κανναβινοειδων και να μπορει να καθοριστει η
ακριβης δοση. Μερικα απο τα κυρια συνδρομα που εμφανιζονται με ανθεκτικη επιληψια παρατιθενται παρακατω, για να δωσουμε μια ιδεα για την κατασταση: * Συνδρομο Dravet                   Αυτος ειναι ενας τυπος παιδικης επιληψιας γενετικης προελευσης, ανθεκτικη στα αντιεπιληπτικα. Η συμπτωματολογια ξεκιναει απο το πρωτο ετος της ζωης, με κλονικους σπασμους και επισης με αφαιρετικες κρισεων (petit mal), (δηλαδη ειτε με γενικευμενες πολυπλοκες κρισεις ειτε απλα με απωλεια
συνειδησης). Υπαρχει ποσοστο θνησιμοτητας 14% κατα τη διαρκεια σπασμων
η κρισεων. Οι ασθενεις συνεχιζουν να εχουν κρισεις καθολη τη διαρκεια της
ζωης τους, καθως και διανοητικη αναπηρια (σοβαρη στο 50% των
περιπτωσεων και μετρια η ηπια σε ολες τις αλλες).
Διαφορετικα αντιεπιληπτικα χρησιμοποιουνται, μονα τους η σε συνδυασμο.
Σε πολλες περιπτωσεις ακολουθειται και μια κετογενης διατροφη. Οι ασθενεις
μερικες φορες αντιμετωπιζονται επισης με αντιψυχωτικα φαρμακα η
φαρμακα που προκαλουν υπνο.
* Συνδρομο Lennox-Gastaut
Αυτη ειναι μια διαταραχη που συμβαινει με πολλαπλους τυπους επιληπτικων
κρισεων και τεινει να εκδηλωθει πριν απο την ηλικια των 4 ετων. Οι τονικες
κρισεις εμφανιζονται με την καμψη του λαιμου και του σωματος, την
επεκταση των βραχιονων και των ποδιων, και συσπαση των μυων του
προσωπου. Μπορει επισης να συνοδευεται απο εξαψη του προσωπου,
εντονη μετακινηση των ματιων και απνοια. Οι επιληπτικες κρισεις ειναι
μικρου μηκους και μπορει να συμβουν νυχτα η μερα, χωρις τακτικο
χρονοδιαγραμμα. Οι ασθενεις συνηθως χανουν την συνειδηση.
Μπορει επισης να υπαρχουν αφαιρετικες κρισεις, με στιγμιαια απωλεια
συνειδησης και πτωση. Τεινουν να ειναι πολυανθεκτικες εναντι των κοινων
αντιεπιληπτικων, τα οποια μπορει να εχουν σοβαρες παρενεργειες.
Σε ορισμενες περιπτωσεις, τα αντιεπιληπτικα που ειναι αποτελεσματικα για
εναν τυπο κρισης μονο επιδεινωνουν τους αλλους τυπους.
* Συνδρομο West
Προκειται για σοβαρο τυπο επιληψιας, που εμφανιζεται συχνοτερα μεταξυ
του τριτου και του δωδεκατου μηνα της ζωης. Μπορει να οφειλεται σε
διαφορετικες αιτιες οπως εγκεφαλικες παραμορφωσεις η δυσπλασιες,
λοιμωξεις, μεταβολικες αλλοιωσεις η σε γενετικες αιτιες. Παρουσιαζεται με
την εμφανιση επιληπτικων κρισεων με αιφνιδιες και συμμετρικες συσπασεις
των ακρων και πιθανη καμψη η επεκταση των ακρων. Σε ορισμενες
περιπτωσεις μπορει επισης να εμφανιστει εξαψη του προσωπου, μυδριαση
(διαστολη στις κορες των ματιων) και υπεριδρωσια (υπερβολικη εφιδρωση). Η
ασθενεια αυτη συνοδευεται επισης απο ψυχοκινητικη καθυστερηση, η οποια
επηρεαζει τη γνωσιακη σφαιρα, την αλληλεπιδραση με το περιβαλλον και την
κινητικοτητα.
Ενα ειδικο μοτιβο που ονομαζεται υψαρρυθμια (παροξυσμικες ανωμαλιες)
μπορει να παρατηρηθει σε ενα EEG (ηλεκτροεγκεφαλογραφημα). Η θεραπεια
αποτελειται απο αντιεπιληπτικα, βενζοδιαζεπινες, βιταμινη Β6, κορτικοειδη,
κλπ. Οι ασθενεις εχουν ποσοστο θνησιμοτητας 5%.
* Συνδρομο Dosse
Αυτος ο τυπος επιληψιας εμφανιζεται μεταξυ του πρωτου και πεμπτου ετους
της ζωης και ειναι πιο διαδεδομενος στα αρσενικα. Τεινει να ειναι ανθεκτικη
στα αντιεπιληπτικα φαρμακα.
Οι επιθεσεις περιλαμβανουν επιληπτικες κρισεις, μερικες φορες πτωσεις και
απωλεια μυϊκου τονου. Το 40% των ασθενων πασχουν απο νοητικη
καθυστερηση η αναπηρια.
Εκτος απο τα συνδρομα που περιγραφηκαν παραπανω, υπαρχουν πολλες
μορφες επιληψιας που δεν εχουν ταξινομηθει και δεν εχουν αιτιωδη
διαγνωση. Σε τετοιες περιπτωσεις, ειναι δυσκολο να δοθουν κατευθυντηριες
γραμμες θεραπειας σε σχεση με το καταλληλοτερο αντιεπιληπτικο για τον
συγκεκριμενο τυπο κρισης η συνδρομου.
Τι πρεπει να περιμενουμε οταν ξεκιναμε τη θεραπεια με CBD σε εναν
ασθενη παιδι που πασχει απο ανθεκτικη επιληψια;
Στις περισσοτερες περιπτωσεις (65%), ο αριθμος και η συχνοτητα εμφανισης
των κρισεων μπορει να μειωθει. Σε ορισμενους ασθενεις, υπαρχει αλλαγη
στον τυπο της τοποθετησης και μειωση της εντασης. Τα παιδια ειναι πιο
ησυχα, επιτρεποντας τους να χρησιμοποιουν το μυαλο τους για αλλα
απαραιτητα καθηκοντα και δεξιοτητες. Οι γονεις συχνα παρατηρουν οτι ειναι
“πιο συνδεδεμενα” (με το περιβαλλον).
Οι περισσοτεροι ασθενεις εχουν σοβαρες γνωστικες ανεπαρκειες σε πολλες
περιπτωσεις και οι επιπτωσεις της CBD σε ενα γνωστικο και ψυχοκινητικο
επιπεδο ειναι ευκολο να εκτιμηθουν. Οι ασθενεις σχετιζονται καλυτερα με το
περιβαλλον τους, αλληλεπιδρουν ενεργα κατι που δεν εκαναν πριν και σε
πολλες περιπτωσεις βελτιωσουν τις σχολικες τους επιδοσεις, δινοντας μια
πραγματικη ωθηση στο ηθικο στο περιβαλλον του ασθενους. Ειναι σημαντικο
να εχουμε κατα νου οτι σε τετοιες περιπτωσεις, μια μικρη βελτιωση μπορει να
αποτελεσει ενα σημαντικο βημα προς τα εμπρος. Προκειται για πολυ
περιπλοκες περιπτωσεις και η διατηρηση των παιδιων σταθερων ειναι ενα
δυσκολο εργο, δεδομενου οτι η εμφανιση των κρισεων εξαρταται απο
πολλους παραγοντες, συμπεριλαμβανομενων των συναισθηματικων, που
συχνα αποτυγχανουμε να λαβουμε υποψη. Να θυμαστε οτι πολλοι ασθενεις
δεν εχουν λεκτικη γλωσσα. Επειδη δεν μπορουν να μιλησουν, δεν μπορουν να
εκφρασουν τα συναισθηματα τους και δεν μπορουν να επικοινωνησουν
σωστα. Σε πολλα παιδια, αυτο δημιουργει απογοητευση που μπορει να
οδηγησει σε αυτοτραυματισμο η επιθετικοτητα. Η CBD μπορει επισης να
συμβαλει στην εξομαλυνση αυτων των καταστασεων σε πολλες περιπτωσεις.
Η πλειοψηφια των ασθενων εχουν εξαντλησει τις ισχυουσες θεραπευτικες
εναλλακτικες λυσεις και η CBD ειναι συνεπως μια πολυ ενδιαφερουσα πηγη,
δεδομενης της χαμηλης τοξικοτητας και της αποτελεσματικοτητας της ως
αντιεπιληπτικου.
Ενδεικνυται η THC για τη θεραπεια της ανθεκτικης επιληψιας;
Πριν απο πεντε χιλιαδες χρονια, οι Κινεζοι χρησιμοποιουσαν ηδη κανναβη
sativa για τη θεραπεια της επιληψιας και μπορουμε να ειμαστε σιγουροι οτι οι
ποικιλιες αυτες ειχαν λογο THC/CBD τουλαχιστον 1/1.
Στις περισσοτερες περιπτωσεις, η CBD συνδυαζεται με ποσοστο THC
μικροτερο απο 0,2%, αυτη η περιεκτικοτητα απαντατε για παραδειγμα, σε
ελαια, καθιστωντας το προϊον νομιμο.
Ωστοσο, ορισμενοι ασθενεις χρειαζονται μια αναλογια THC/CBD στα 1-2/15-
17, για παραδειγμα. Τα λαδια αυτου του προφιλ δειχνουν καλα αποτελεσματα
σε ορισμενα παιδια. Επομενως, αν ο ασθενης δειξει ικανοποιητικη αναπτυξη
με την “νομιμη” CBD, δεν θα πρεπει να παρεχεται και THC. Ωστοσο, σε αλλες
περιπτωσεις μπορει να χρειαστει να εξεταστει αυτη η επιλογη, με ολη την
“νομικη” ανασφαλεια που θα μπορουσε να προκαλεσει στους γονεις, εαν
υπαρξει καποιο προβλημα που θα προεκυπτε απο τη χρηση κανναβινοειδων.
Παρ’ ολα αυτα, δεν αντιμετωπισαμε προβληματα που θα μπορουσαν να
θεσουν σε κινδυνο την υγεια του ασθενους η να προκαλεσουν παρενεργειες
που δεν μπορουν ευκολα να λυθουν διορθωνοντας τη δοση στις περισσοτερες
περιπτωσεις.
Κλινικες δοκιμες εξακολουθουν να απαιτουνται για να αποδειχθει οτι τα
κανναβινοειδη μπορουν να ειναι χρησιμα ως αντιεπιληπτικα, αν και η χρηση
CBD και THC, σε διαφορετικες αναλογιες και περιεκτικοτητες, αποδεικνυεται
αποτελεσματικη για τη θεραπεια καποιας ανθεκτικης επιληψιας. Μπορουν
επισης να ειναι αποτελεσματικα για τη θεραπεια αλλων τυπων επιληψιας σε
ενηλικες, για παραδειγμα.
Ειναι σημαντικο να υπογραμμισουμε τη χαμηλη τοξικοτητα των
κανναβινοειδων και ειναι απαραιτητο να μελετησουμε τις αλληλεπιδρασεις
που μπορει να αναπτυχθουν μεταξυ των αντιεπιληπτικων και των
κανναβινοειδων, ετσι ωστε οι οποιοιδηποτε συνδυασμοι των δυο να μπορουν
να αντιμετωπιστουν με μεγαλυτερη βεβαιοτητα.
Δεν υπαρχουν ακομη διαθεσιμες πληροφοριες σχετικα με τις μεσοπροθεσμες
και μακροπροθεσμες επιπτωσεις της χρησης της CBD. Ωστοσο, μεχρι στιγμης
δεν εχουν εντοπιστει σημαντικες παρενεργειες που θα μπορουσαν να
δημιουργησουν προβλημα με μια μακροπροθεσμη θεραπεια.
Μελετες
* Carlos G. Aguirre-Velázquez “Report from a Survey of Parents Regarding the
Use of Cannabidiol (Medicinal cannabis) in Mexican Children with Refractory
Epilepsy” (Εκθεση απο μια ερευνα γονεων σχετικα με τη χρηση της
κανναβιδιολης (φαρμακευτικη κανναβη) σε παιδια στο Μεξικο με ανθεκτικη
επιληψια) Neurol Res Int. 2017;2017:2985729.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5368357/
Περιληψη
“Οι διαρθρωμενες επιγραμμικες ερευνες χρησιμοποιηθηκαν για να
διερευνησουν τις εμπειριες των γονεων παιδιων με ανθεκτικη επιληψια με
την φαρμακευτικη χρηση της κανναβης στο Μεξικο τον Σεπτεμβριο του 2016.
Εξεταστηκαν οι ερευνες που ολοκληρωθηκαν πληρως και 53 περιπτωσεις
παιδιων ηλικιας 9 μηνων εως 18 ετων εντοπιστηκαν. Απο αυτα, 43
περιπτωσεις (82%) προερχονταν απο το Μεξικο και 10 (18%) προερχονταν απο
χωρες της Λατινικης Αμερικης. Απο τις 43 περιπτωσεις του Μεξικου, οι
διαγνωσεις ηταν οι εξης: 20 περιπτωσεις (47%) ειχαν συνδρομο LennoxGastaut (Lennox-Gastaut syndrome, LGS), 13 περιπτωσεις (30%) ειχαν
απροσδιοριστη ανθεκτικη επιληψια (unspecified refractory epilepsy, URE), 8
περιπτωσεις (19%) ειχαν το συνδρομο West (West syndrome, WS), 1
περιπτωση (2%) ειχε συνδρομο Doose (Doose syndrome, DS) και 1 περιπτωση
(2%) ειχε συνδρομο Ohtahara (Ohtahara syndrome, OS). Συνολικα, το 47,1%
των περιπτωσεων ειχε προηγουμενως υποβληθει σε θεραπεια με 9 η
περισσοτερες αντισπασμωδικες θεραπειες. Οι γονεις ανεφεραν μειωση των
σπασμων οταν η κανναβιδιολη χρησιμοποιηθηκε σε 81,3% των περιπτωσεων,
παρατηρηθηκε μετρια εως σημαντικη μειωση στο 51% των περιπτωσεων και
το 16% των περιπτωσεων ηταν απαλλαγμενο απο κρισεις. Ο αριθμος των
αντιεπιληπτικων φαρμακων που χρησιμοποιηθηκαν μειωθηκε σε 9/43 (20,9%)
των περιπτωσεων. Δεν αναφερθηκαν σοβαρες ανεπιθυμητες παρενεργειες,
με μονο καποιες ηπιες ανεπιθυμητες παρενεργειες, οπως αυξημενη ορεξη η
αλλαγες στις συνηθειες υπνου, που αναφερθηκαν σε 42% των περιπτωσεων”.
* Brenda E. Porter, Catherine Jacobson “Report of a parent survey of
cannabidiol-enriched cannabis use in pediatric treatment-resistant epilepsy”
(Εκθεση ερευνας σε γονεις σχετικα με τη χρηση κανναβης εμπλουτισμενης με
κανναβιδιολη σε ανθεκτικη παιδικη επιληψια θεραπεια) Epilepsy Behav. 2013
Dec;29(3):574–577.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4157067/
Περιληψη
“Οι σοβαρες επιληψιες κατα την παιδικη ηλικια χαρακτηριζονται απο συχνες
κρισεις, καθυστερησεις στο νευρικο συστημα και εξασθενημενη ποιοτητα
ζωης. Σε αυτες τις ανθεκτικες στην θεραπεια επιληψιες, οι οικογενειες συχνα
αναζητουν εναλλακτικες θεραπειες. Αυτη η ερευνα διερευνησε τη χρηση
κανναβης εμπλουτισμενης με κανναβιδιολη σε παιδια με ανθεκτικη στην
θεραπεια επιληψια. Η ερευνα παρουσιαστηκε σε γονεις που ανηκουν σε
ομαδα του Facebook που αφιερωνεται στην ανταλλαγη πληροφοριων σχετικα
με τη χρηση κανναβης εμπλουτισμενης με κανναβιδιολη για τη θεραπεια των
κρισεων των παιδιων τους. Δεκαεννεα απαντησεις πληρουν τα κριτηρια
ενταξης για τη μελετη: μια διαγνωση επιληψιας και την τρεχουσα χρηση
κανναβης εμπλουτισμενης με κανναβιδιολη. Δεκατρια παιδια ειχαν συνδρομο
Dravet, τεσσερα ειχαν συνδρομο Doose και απο ενα ειχαν συνδρομο LennoxGastaut και ιδιοπαθη επιληψια. Ο μεσος αριθμος αντιεπιληπτικων φαρμακων
(AED) που δοκιμαστηκαν πριν απο τη χρηση κανναβης εμπλουτισμενης με
κανναβιδιολη ηταν 12. Δεκαεξι (84%) απο τους 19 γονεις ανεφεραν μειωση
της συχνοτητας των κρισεων του παιδιου τους ενω ελαβαν κανναβη
εμπλουτισμενη με κανναβιδιολη. Απο αυτους, δυο (11%) ανεφεραν πληρη
ελευθερια απο κρισεις, οκτω (42%) ανεφεραν μειωση κατα περισσοτερο απο
80% στη συχνοτητα των κρισεων και εξι (32%) ανεφεραν μειωση κατα 25-60%.
Αλλα ευεργετικα αποτελεσματα περιλαμβαναν αυξημενη εγρηγορση,
καλυτερη διαθεση και βελτιωμενο υπνο. Οι ανεπιθυμητες παρενεργειες
περιελαμβαναν υπνηλια και κοπωση. Η ερευνα μας δειχνει οτι οι γονεις
χρησιμοποιουν κανναβη εμπλουτισμενη με κανναβιδιολη ως θεραπεια για
παιδια με ανθεκτικη στη θεραπεια επιληψια. Λογω του αυξανομενου αριθμου
πολιτειων που επιτρεπουν την προσβαση στην ιατρικη χρηση της κανναβης, η
χρηση της θα ειναι πιθανως μια αυξανομενη ανησυχια για την κοινοτητα της
επιληψιας. Δεν υπαρχουν διαθεσιμα δεδομενα σχετικα με την ασφαλεια και
την ανεκτικοτητα της χρησης της κανναβης που ειναι εμπλουτισμενη με
κανναβιδιολη μεταξυ των παιδιων. Οι αντικειμενικες μετρησεις ενος
τυποποιημενου παρασκευασματος καθαρης κανναβιδιολης ειναι απαραιτητες
για να καθοριστει εαν ειναι ασφαλες, καλα ανεκτο και αποτελεσματικο στον
ελεγχο των κρισεων σε αυτον τον παιδικο πληθυσμο που ειναι δυσκολο να
θεραπευτει”.
* Orrin Devinsky, Maria Roberta Cilio, Helen Cross, Javier Fernandez-Ruiz,
Jacqueline French, Charlotte Hill, Russell Katz, Vincenzo Di Marzo, Didier JutrasAswad, William George Notcutt, Jose Martinez-Orgado, Philip J. Robson, Brian
G. Rohrback, Elizabeth Thiele, Benjamin Whalley, Daniel Friedman
“Cannabidiol: Pharmacology and potential therapeutic role in epilepsy and
other neuropsychiatric disorders” (Κανναβιδιολη: Φαρμακολογια και πιθανος
θεραπευτικος ρολος στην επιληψια και αλλες νευροψυχιατρικες διαταραχες)
Epilepsia. 2014 Jun;55(6):791–802.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4707667/
Περιληψη
“Σκοπος: Να παρουσιασει μια περιληψη των σημερινων επιστημονικων
στοιχειων σχετικα με το κανναβινοειδες, την κανναβιδιολη (CBD) οσον αφορα
τη συναφεια τους με την επιληψια και αλλες επιλεγμενες νευροψυχιατρικες
διαταραχες.
Μεθοδοι: Συνοψιζουμε τις παρουσιασεις απο μια διασκεψη στην οποια οι
προσκεκλημενοι συμμετεχοντες εξετασαν σχετικες πτυχες της φυσιολογιας,
τους μηχανισμους δρασης, τη φαρμακολογια και τα δεδομενα απο μελετες με
ζωικα μοντελα και ανθρωπινα υποκειμενα.
Αποτελεσματα: Η κανναβη εχει χρησιμοποιηθει για την αντιμετωπιση
ασθενειων απο την αρχαιοτητα. Η Δ9-THC ειναι το κυριο ψυχοδραστικο
συστατικο και η κανναβιδιολη (CBD) ειναι το κυριο μη ψυχοδραστικο
συστατικο της κανναβης. Η κανναβη και η Δ9-THC ειναι αντισπασμωδικα στα
περισσοτερα ζωικα μοντελα, αλλα μπορουν να προκαλεσουν παροξυσμο σε
ορισμενα υγιη ζωα. Ψυχοτροπικες επιδρασεις της ανεκτικοτητας σε οριο Δ9-
THC. Η CBD ειναι αντισπασμωδικη σε πολλα οξεια ζωικα μοντελα, αλλα
υπαρχουν περιορισμενα δεδομενα σε χρονια μοντελα. Οι αντιεπιληπτικοι
μηχανισμοι της CBD δεν ειναι γνωστοι, αλλα μπορει να περιλαμβανουν
αποτελεσματα στον εξισορροπητικο μεταφορεα νουκλεοσιδιων, στον
υποδοχεα GPR55 συζευγμενου με πρωτεϊνη G-ορφανο, στο δυναμικο
προσκαιρου υποδοχεα του καναλιου τυπου 8 μελαστατινης, στον υποδοχεα 5-
ΗΤ1α, στους υποδοχεις α3 και α1 γλυκινης και στο δυναμικο μεταβατικου
υποδοχεα του καναλιου τυπου 1 ανκυρινης. Η CBD εχει νευροπροστατευτικα
και αντιφλεγμονωδη αποτελεσματα. Η CBD φαινεται να ειναι καλα ανεκτη
στους ανθρωπους, αλλα μικρες και μεθοδολογικα περιορισμενες μελετες της
CBD στην ανθρωπινη επιληψια δεν εχουν καταληξει σε καποια
συμπερασματα. Πιο προσφατες ανεπισημες αναφορες για ιατρικη χρηση της
κανναβης με υψηλα ποσοστα CBD:Δ9-THC εχουν ισχυριστει
αποτελεσματικοτητα, αλλα οι μελετες δεν ελεγχθηκαν”.
* O’Connell BK, Gloss D, Devinsky O “Cannabinoids in treatment-resistant
epilepsy: A review” (Κανναβινοειδη σε ανθεκτικη στη θεραπεια επιληψια:
Μια ανασκοπηση) Epilepsy Behav. 2017 May;70(Pt B):341-348.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28188044
Περιληψη
“Η ανθεκτικη στη θεραπεια επιληψια (Treatment-resistant epilepsy, TRE)
επηρεαζει το 30% των ασθενων με επιληψια και σχετιζεται με σοβαρη
νοσηροτητα και αυξημενη θνησιμοτητα. Οι θεραπειες που βασιζονται στην
κανναβη εχουν χρησιμοποιηθει για τη θεραπεια της επιληψιας για χιλιετιες,
αλλα μονο τα τελευταια χρονια εχουμε αρχισει να συλλεγουμε δεδομενα απο
καταλληλα ελεγχομενες με εικονικο φαρμακο τυχαιοποιημενες μελετες (RCTs)
με κανναβιδιολη (CBD), παραγωγο της κανναβης. Προηγουμενως, οι
πληροφοριες περιοριζονταν σε αναφορες περιπτωσεων, μικρες σειρες και
ερευνες σχετικα με τη χρηση CBD και διαφορων παρασκευασματων ιατρικης
χρησης της κανναβης (MMJ) που περιεχουν: τετραϋδροκανναβινολη (THC),
CBD και πολλα αλλα κανναβινοειδη σε διαφορετικους συνδυασμους. Αυτες οι
RCTs μελετησαν την ασφαλεια και διερευνησαν την πιθανη
αποτελεσματικοτητα της χρησης της CBD σε παιδια με συνδρομο Dravet (DS)
και συνδρομο Lennox-Gastaut (LGS). Ο ρολος της ανταποκρισης στο εικονικο
φαρμακο ειναι πρωταρχικης σημασιας για τη μελετη των προϊοντων ιατρικης
χρησης της κανναβης, δεδομενης της εντονης κοινωνικης και παραδοσιακης
προσοχης των μεσων ενημερωσης, καθως και των ισχυρων πεποιθησεων
πολλων γονεων και ασθενων οτι ενα φυσικο προϊον ειναι ασφαλεστερο και
αποτελεσματικοτερο απο το φαρμακευτικο προϊον που εχει εγκριθει απο την
FDA. Δεν εχουμε εγκυρα δεδομενα σχετικα με την ασφαλεια, την
αποτελεσματικοτητα και τη δοσολογια των βιοτεχνικων παρασκευασματων
που διατιθενται απο τα φαρμακεια στις 25 πολιτειες και την περιφερεια της
Κολουμπια με προγραμματα MMJ και σε online πηγες CBD και αλλων
κανναβινοειδων. Απο την αλλη πλευρα, μελετες ανοιχτης μελετης με
100mg/ml CBD (Epidiolex®, GW Pharmaceuticals) εδωσαν προσθετες
αποδειξεις για την αποτελεσματικοτητα του μαζι με ενα επαρκες προφιλ
ασφαλειας (συμπεριλαμβανομενων ορισμενων αλληλεπιδρασεων φαρμακων)
σε παιδια και νεους ενηλικες με ενα φασμα TREs . Επιπλεον, οι Φασης 3 RCTs
με το Epidiolex υποστηριζουν την αποτελεσματικοτητα και τα επαρκη προφιλ
ασφαλειας για παιδια με DS και LGS σε δοσεις των 10 και 20mg/kg/ημερα.
Αυτο το αρθρο αποτελει μερος ενος ειδικου τευχους με τιτλο ‘Cannabinoids
and Epilepsy’ (Κανναβινοειδη και επιληψια)”.
* Cilio MR, Thiele EA, Devinsky O “The case for assessing cannabidiol in
epilepsy” (Η υποθεση για την αξιολογηση της κανναβιδιολης στην επιληψια)
Epilepsia. 2014 Jun;55(6):787-90.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24854434
Περιληψη
“Οι μη αντιμετωπισιμες επιληψιες εχουν εξαιρετικη δυσμενη επιδραση στη
γνωστικη και συμπεριφορικη λειτουργια και στην ποιοτητα ζωης και η
αντιμετωπιση των επιληπτικων κρισεων αποτελει προκληση και μοναδικη
ευκαιρια. Τα τελευταια χρονια, ιδιαιτερη προσοχη επικεντρωθηκε στην
κανναβιδιολη (CBD), τη μειζονα μη-ψυχοτροπη ενωση του Cannabis sativa.
Βασικες ερευνες εχουν δωσει τεραστια στοιχεια για την ασφαλεια και τις
αντισπασμωδικες ιδιοτητες της CBD. Ωστοσο, η ελλειψη καθαρων,
φαρμακολογικως δραστικων ενωσεων και οι νομικοι περιορισμοι εμποδισαν
την κλινικη ερευνα και περιορισαν τα δεδομενα σχετικα με την
αποτελεσματικοτητα και την ασφαλεια σε ανεκδοτικες (μη δημοσιευμενες)
αναφορες. Η καθαρη CBD φαινεται να ειναι ενας ιδανικος υποψηφιος μεταξυ
των φυτοκανναβινοειδων ως θεραπεια για την ανθεκτικη στη θεραπεια
επιληψια. Ενα πρωτο βημα προς αυτην την κατευθυνση ειναι η συστηματικη
διερευνηση της ασφαλειας, της φαρμακοκινητικης και των αλληλεπιδρασεων
της CBD με αλλα αντιεπιληπτικα φαρμακα και η ληψη ενος αρχικου σηματος
σχετικα με την αποτελεσματικοτητα σε διαφορετικες δοσολογιες. Αυτα τα
δεδομενα μπορουν στη συνεχεια να χρησιμοποιηθουν για να σχεδιασουν
διπλα τυφλες ελεγχομενες με εικονικο φαρμακο δοκιμες
αποτελεσματικοτητας”.
* Reddy DS “The Utility of Cannabidiol in the Treatment of Refractory
Epilepsy” (Η χρησιμοτητα της κανναβιδιολης στη θεραπεια της ανθεκτικης
επιληψιας) Clin Pharmacol Ther. 2017 Feb;101(2):182-184.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27506704
Περιληψη
“Τα κανναβινοειδη που προερχονται απο την κανναβη, οπως η κανναβιδιολη
(CBD), εχουν αντισπασμωδικες ιδιοτητες. Προσφατα, εχει υπαρξει ενα
αναδυομενο ενδιαφερον για τη χρηση εμπλουτισμενων με CBD προϊοντων για
τη θεραπεια της ανθεκτικης σε φαρμακα επιληψιας. Ορισμενες πιλοτικες
δοκιμες της CBD αποδειχθηκαν ευεργετικες για την ανθεκτικη επιληψια, αλλα
η αποτελεσματικοτητα της δεν εχει ακομη επιβεβαιωθει με τυποποιημενες
ελεγχομενες με εικονικο φαρμακο δοκιμες. Ωστοσο, οι μηχανισμοι στους
οποιους βασιζονται οι ισχυρισμοι της CBD για την προστασια απο τις κρισεις
παραμενουν ασαφεις. Αυτη η επισκοπηση περιγραφει εν συντομια την κλινικη
χρησιμοτητα της CBD στη θεραπεια της ανθεκτικης επιληψιας”.
* Lippiello P, Balestrini S, Leo A, Coppola A, Citraro R, Elia M, Russo E, De Sarro
G “From Cannabis to Cannabidiol to Treat Epilepsy, Where Are We?” (Απο την
κανναβη εως την κανναβιδιολη για την αντιμετωπιση της επιληψιας, που
ειμαστε;) Curr Pharm Des. 2016;22(42):6426-6433.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27587196
Περιληψη
“ΙΣΤΟΡΙΚΟ: Αρκετα αντιεπιληπτικα φαρμακα (AED), περιπου 25 τον αριθμο,
ειναι σημερα διαθεσιμα κλινικα για τη θεραπεια ασθενων με επιληψια. Παρα
αυτο το οπλοστασιο και τα πολυαριθμα AED που προσφατα παρουσιαστηκαν,
δεν εχουν επιτευχθει σημαντικες προοδους σχετικα με τον μεγαλο αριθμο των
ανθεκτικων σε φαρμακα ασθενων, ενω πολλα οφελη εχουν οντως ληφθει για
αλλες κλινικες εκβασεις (πχ. καλυτερη ανεκτικοτητα, λιγοτερες
αλληλεπιδρασεις). Τα κανναβινοειδη εχουν μελετηθει για μεγαλο χρονικο
διαστημα για τη δυνητικη τους θεραπευτικη χρηση και πιο προσφατα τα
φυτοκανναβινοειδη εχουν θεωρηθει πολυτιμο εργαλειο για τη θεραπεια
πολλων νευρολογικων διαταραχων συμπεριλαμβανομενης και της επιληψιας.
Μεταξυ αυτης της ευρειας ταξης, η πιο μελετημενη ειναι η κανναβιδιολη
(CBD) λαμβανοντας υποψη την ελλειψη ψυχοτροπων επιδρασεων και των
αντισπασμωδικων ιδιοτητων της.
ΣΚΟΠΟΣ: Να αναλυσουμε την τρεχουσα διαθεσιμη βιβλιογραφια σχετικα με
την CBD και υπο το πρισμα αλλων δεδομενων σχετικα με τα
φυτοκανναβινοειδη, εξεταζοντας δεδομενα που εκτεινονται απο τον
μηχανισμο δρασης, φαρμακοκινητικη εως τις κλινικες ενδειξεις.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Αρκετες προκλινικες μελετες εχουν προσπαθησει να
κατανοησουν το μηχανισμο δρασης της CBD, η οποια παραμενει σε μεγαλο
βαθμο μη κατανοητη. Η CBD εχει παρουσιασει σημαντικα αντισπασμωδικα
αποτελεσματα κυριως σε οξεια ζωικα μοντελα επιληπτικων κρισεων.
ευεργετικα αποτελεσματα αναφερθηκαν επισης σε ζωικα μοντελα
επιληπτογενεσης και χρονια μοντελα επιληψιας, αν και οχι σημαντικα.
Αντιθετα, τα στοιχεια που προερχονται απο μερικες μελετες εγειρουν
ερωτηματα σχετικα με τις επιπτωσεις αλλων κανναβινοειδων και κυριως της
κανναβης.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Υπαρχουν πραγματι επαρκη δεδομενα υποστηριξης για την
κλινικη αναπτυξη και σημαντικα αντιεπιληπτικα αποτελεσματα και οι
τρεχουσες κλινικες μελετες θα επιτρεψουν την πραγματικη χρησιμοτητα της
CBD και ενδεχομενως αλλων κανναβινοειδων. Αναμφισβητητα, πρεπει επισης
να αντιμετωπιστουν διαφορα ζητηματα στο προσεχες μελλον (πχ. καλυτερη
φαρμακοκινητικη μορφολογια). Τελος, η σκιαγραφηση του μηχανισμου
δρασης και της μελετης αλλων κανναβινοειδων μπορει να αποτελεσει
πλεονεκτημα για μελλοντικες εξελιξεις”.